Borrelia Miyamotoi
http://www.tekenbeetziekten.nl/borrelia-miyamotoi/Wie de persberichten van RIVM en AMC leest krijgt de indruk dat Nederland recent in diverse opzichten een primeur had bij het onderzoek naar tekenbeetziekten. Er zou een nieuwe ziekteverwekker in teken ontdekt zijn, Borrelia miyamotoi, die volgens onderzoekers vooralsnog onschadelijk lijkt voor gezonde mensen. Kortom: niks aan de hand, de onderzoekers van het AMC zitten er bovenop!
De realiteit is iets anders. Borrelia miyamotoi (hier verder afgekort als Bm) werd in 1995 ontdekt in Japan. Binnen enkele jaren werd duidelijk dat deze soort wijd verspreid voorkomt in Azië, Europa en Noord-Amerika. Er zijn o.a. een Europese en een Aziatische variant van Bm bekend. Bm wordt meestal ingedeeld bij de relapse fever Borrelia’s (hier verder afgekort als Brl) en hoort officieel dus niet bij de Borrelia burgdorferi sensu lato groep (Bbsl), de Borrelia’s die Lymeziekte kunnen veroorzaken. Bm is het meest verwant aan Borrelia lonestari die in de VS de ‘controversiële’ Master’s disease veroorzaakt, een op Lyme lijkende ziekte.
In tegenstelling tot Brl wordt Bm overgebracht door dezelfde harde teken die Bbsl (Lyme) overbrengen, alleen zijn de besmettingspercentages in teken voor Bm gemiddeld 5-10x lager dan voor Bbsl. Mix-infecties van Bbsl en Bm komen regelmatig voor in teken. Met name in West-Europa en de VS werd er lang vanuit gegaan dat Bm niet relevant voor mensen zou zijn, en er werd dus ook nooit gecontroleerd op menselijke besmetting. In de afgelopen jaren werd, o.a. door Russisch onderzoek uit 2010, duidelijk dat Bm wel degelijk infecties bij (gezonde) mensen kan veroorzaken. In 2013 werden ook uit de VS en Europa menselijke infecties gemeld. Sommige onderzoekers vermoeden dat Bm infecties in bepaalde regio’s met Lyme risico (in o.a. de VS en Rusland) regelmatig voorkomen.
In de praktijk heeft Bm eigenschappen die ongeveer het midden houden tussen die van Brl en Bbsl. Bm veroorzaakt zelden of nooit een EM, de klachten kunnen lijken op die van Lyme maar er kunnen ook koorts episodes zijn die meer op relapse fever lijken. Bm wordt transovarieel overgebracht (van de moederteek op de larven, bij Bbsl neemt men aan dat dit NIET mogelijk is). Dit betekent dat ook rekening gehouden moet worden met mogelijke overdracht van een besmette moeder op haar ongeboren kind. Bm bereikt vergeleken met Bbsl hogere concentraties in het bloed, samengaand met virus-achtige ziekteverschijnselen. De ziekte verloopt (in Rusland) aanvankelijk sneller en ernstiger dan Lyme en wordt net als Lyme behandeld met 2-4 weken ceftriaxon infuus of 200 mg/dag doxycycline; soms blijkt herhaalde behandeling nodig.
Bm is niet goed te kweken met de standaard Borrelia kweekmedia; kweek is dus een onbruikbare diagnose techniek. Bm wordt door sommige serologische lymetests niet gedetecteerd en door andere wél; dit komt o.a. doordat de bacterie een afwijkend OspA antigen heeft. Lyme serologie testuitslagen die wél positief blijken zullen door de ‘deskundigen’ snel als ‘fout-positief’ worden aangemerkt. Immers: er is geen EM, er zijn geen ‘voldoende specifieke Lyme kenmerken’, een eventuele kweek is negatief dus het kan nooit Lyme zijn. Dat je er desondanks flink ziek van kunt worden, ach … PCR tests zijn wél geschikt voor diagnose van Bm (maar PCR tests die baseren op het OspA gen of andere afwijkende Bm genen zullen de bacterie niet aantonen). Ook microscopie zou bruikbaar moeten zijn, voor relapse fever is dat in veel landen een aanbevolen diagnose techniek. Maar volgens de nieuwe CBO richtlijn en het advies van de Gezondheidsraad zijn PCR tests en microscopie voor Lyme ongeschikt, en mogen deze dus niet gebruikt worden om een diagnose te stellen.
Bm zou één van de verklaringen kunnen zijn voor het voorkomen van ‘seronegatieve Lyme’, patiënten die na een tekenbeet geen EM zien, negatief testen bij serologische lymetests maar wél symptomen hebben die op Lyme lijken. Strikt genomen is een Bm infectie inderdaad geen Lyme (want het valt buiten de officiële definitie van de deskundigen) maar dit laat gelijk zien hoe kortzichtig de diagnose richtlijnen zijn. Er zijn ongetwijfeld andere Borrelia soorten en verschijningsvormen waarvoor hetzelfde geldt.
Veel informatie over Bm ontbreekt of is tegenstrijdig, afhankelijk van welke publicaties je gelooft. Dat geldt voor de symptomen, de bruikbaarheid van diagnostische tests en de mate waarin de ziekte bij mensen voorkomt. Het beeld wordt mede gecompliceerd door het voorkomen van meerdere Bm varianten en het regelmatig voorkomen in teken van mix-infecties met Bbsl soorten (die misschien niet altijd gedetecteerd worden). IDSA onderzoekers stellen voorlopig – heel voorspelbaar – dat het om een zeldzame, voor gezonde personen ongevaarlijke en makkelijk te behandelen ziekte gaat terwijl publicaties uit vooral Rusland een heel ander beeld geven.
Update juni 2015:
Inmiddels is duidelijk dat B. miyamotoi (Bm) in grote delen van Europa, Azië en de VS voorkomt in harde teken. Vaak is het percentage besmette teken behoorlijk hoog (gemiddeld 2-3 x minder dan Bb sl soorten), er is dus sprake van een significant risico. Ook komen er steeds meer voorbeelden van patiënten die flink ziek werden van deze bacterie ondanks dat hun afweersysteem in orde lijkt, en soms gaat het dan ook om chronische infecties. In 10-15% van de gevallen lijkt er sprake te zijn van een – meestal afwijkende – EM.
Wat betreft diagnostische tests valt er – heel voorspelbaar – weinig vooruitgang te melden. Yale is al zeker drie jaar bezig met het ontwikkelen van een Elisa test voor Bm, dat heeft nog niets opgeleverd. Testlab Imugen stelde vast dat een door hen ontwikkelde (experimentele) Elisa test voor Bm in het vroege stadium – als de patiënten zich met de eerste klachten melden – slecht presteert vergeleken met een PCR test. De bestaande Lyme Elisa tests detecteren Bm soms, maar omdat bijna alle Western Blots de bacterie missen – op basis van de Lyme diagnose criteria – worden die aanvankelijk positieve Elisa resultaten uiteindelijk in het tweestaps protocol meestal als ‘fout-positief’ terzijde geschoven. Zelfs de Amerikaanse CDC vermeldt momenteel op haar website dat PCR de enige test voor B. miyamotoi is (maar pas op, niet toegestaan voor testen op andere Borrelia’s!!).
bron Stichting Tekenbeetziekten
http://www.tekenbeetziekten.nl/
