Welkom bij het Lymeforum

De Week van de Teek wordt jaarlijks georganiseerd door landelijke samenwerkende organisaties. Of u nu werkt in het groen of graag recreëert in de natuur, het is goed om meer te weten over de risico’s en het voorkomen van tekenbeten.

Wist je dat jaarlijks 1 miljoen mensen door een teek worden gebeten? En dat 1 op de 5 teken de Borrelia-bacterie bij zich draagt, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken? Teken verstoppen zich graag in struiken, gras, bladeren en lage begroeiing. Precies de plekken waar jij werkt! Wees daarom extra alert op teken en tekenbeten. Wij helpen je erbij.

17 t/m 21 april 2023: Week van de Teek
Tijdens de Week van de Teek is er extra aandacht voor dit onderwerp. Met een speciaal webinar over teken. Dus haal FNV erbij: samen gaan we teken te lijf. Teek Care!

Hoe herken je een teek of tekenbeet?
Omdat je erg ziek kunt worden van een tekenbeet (Lyme en TBE), is het belangrijk dat je ze snel herkent. Een teek is een piepklein spinachtig beestje. Een nimf is maar 1 tot 1,5 mm klein. Hij kruipt op je en verstopt zich dan op een warme plek. Bijvoorbeeld onder je armen, achter je oren, bij je liezen, knieholtes of bilspleet. Daar bijt hij zich vast en voedt zich met bloed. Helaas kun je aan de teek zelf niet zien of hij besmettelijk is.

Een tekenbeet herkennen is makkelijk als de teek er nog in zit. Is de teek al weg? Dan is de beet lastiger te herkennen, maar hij lijkt op een muggenbult. Denk je dat je gebeten bent? Ontstaat er een rode vlek of ring? Neem dan meteen contact op met je huisarts. Meer weten over teken? Schrijf je iets verder naar onderen in voor het webinar.

Van sommige dieren kunnen we juist meer last krijgen, waarschuwt de bioloog. "Doordat het al vroeg warm was, zien we al veel meldingen over tekenbeten op Tekenradar. Teken zitten meestal goed geïsoleerd in de bodem en hebben daardoor minder last van koude periodes die nog volgen als ze eenmaal wakker zijn."

5 februari 2023: Draag bij aan zichtbaarheid lyme: doe mee aan de mediatraining
Goede aandacht voor de ziekte van Lyme is ontzettend belangrijk. Goede aandacht in kranten en tijdschriften, op radio, televisie en social media draagt bij aan erkenning van de ziekte, het draagt bij aan preventie van lyme en het is cruciaal om uiteindelijk te komen tot meer onderzoek en betere zorg, testen en behandeling voor chronische lyme.
In de Week van de Teek (vanaf 15 april) is er altijd meer aandacht voor lyme. Draag jij bij aan de zichtbaarheid van lyme? Als je bereid bent om je ervaring in de media te delen: een goede voorbereiding is het halve werk. Zeker bij lyme, waarbij buitenstaanders niet altijd een goed beeld van de ziekte hebben. Een goed media-interview is wat anders dan bijpraten met een bekende. Doe je mee aan de gratis mediatraining van twee dagdelen in een groepje van hooguit acht mensen met lyme? In Amsterdam, of als dat niet lukt via Zoom. Er komt ook een mediatraining voor mensen die werken op het gebied van lyme: als onderzoeker op een universiteit, als arts in een privékliniek, als complementair behandelaar, als vrijwilliger bij een lyme-organisatie, enz.
Lees meer en meld je aan: https://nl.surveymonkey.com/r/lymemediatraining

..Mediatraining
Goede aandacht voor de ziekte van Lyme is ontzettend belangrijk. Goede aandacht in kranten en tijdschriften, op radio, televisie en social media draagt bij aan erkenning van de ziekte, het draagt bij aan preventie van lyme en het is cruciaal om uiteindelijk te komen tot meer onderzoek en betere zorg, testen en behandeling voor chronische lyme.

In de Week van de Teek (vanaf 15 april) is er altijd meer aandacht voor lyme. Draag jij bij aan de zichtbaarheid van lyme? Als je bereid bent om je ervaring in de media te delen: een goede voorbereiding is het halve werk. Zeker bij lyme, waarbij buitenstaanders niet altijd een goed beeld van de ziekte hebben. Een goed media-interview is wat anders dan bijpraten met een bekende. Doe je mee aan de gratis mediatraining van twee dagdelen in een groepje van hooguit acht mensen met lyme? In Amsterdam, of als dat niet lukt via Zoom. Er komt ook een mediatraining voor mensen die werken op het gebied van lyme: als onderzoeker op een universiteit, als arts in een privékliniek, als complementair behandelaar, als vrijwilliger bij een lyme-organisatie, enz.

De mediatraining wordt verzorgd door Lymefonds-directeur Fred Verdult. Hij heeft meer dan twintig jaar ervaring met het begeleiden van mensen met een chronische aandoening, artsen en onderzoekers bij media-interviews en het delen van zijn eigen ervaring met chronische aandoeningen in de media: van Hart van Nederland tot Nieuwsuur en van plaatselijke media tot NRC.

In de training komt aan bod:
• Wat is je kernboodschap?
• Hoe kun je deze kort en bondig formuleren?
• Wat zijn je grenzen? Waarover wil je niet vertellen? Hoe bewaak je je grens?
• Wat voor vragen zou je kunnen verwachten en hoe kun je hierop reageren?

We oefenen en dan merk je het verschil tussen een interview voor tv, voor radio of een podcast of voor een geschreven interview. Er wordt ook een oefening gefilmd en je krijgt feedback: hoe verwoord je je ervaring? Hoe is je non-verbale communicatie?

Je komt in aanmerking voor de training als je:
1. Chronische lyme hebt, bent opgeknapt van chronische lyme of een minderjarig kind met lyme hebt. Of als je werkt, betaald of als vrijwilliger, op het gebied van de ziekte van Lyme.
2. In Nederland woont.
3. Bereid bent om je ervaring in de media te delen.
4. Die twee middagen (zie verderop) beschikbaar bent.
5. Voor elke trainingsdag huiswerk kunt doen, zodat je het meeste uit de training haalt.

Je reiskosten worden vergoed. Als je vragen hebt over deze mediatraining, kun je door de week overdag contact opnemen met Fred Verdult: 020 22 00 813 of fred.verdult@lymefonds.nl.

Ik meld me aan voor de mediatraining. Neem contact met me op. We zoeken bij elkaar een zo groot mogelijke diversiteit aan deelnemers. Je hoort binnen een paar dagen of je kunt meedoen..

Radio Weetlust - woensdag 27 april 2022 // aflevering 117: TEEK
Te gast in deze uitzending: initiator en directeur Fred Verdult - Lymefonds Nederland. Presentatie Lucien Geelhoed.

Bron viewtopic.php?f=38&t=2435&start=140#p27181 Stand van zaken European Patent Office (EPO)
De gemachtigde (advocaat octrooirecht; Murgitroyd & Company) heeft namens de wetenschappers en uitvinders op 31 mei 2021 een reactie gegeven. De voorgestelde teksten (comments - claims) van de onderzoekscommissie van de European Patent Office (EPO) op 22 januari 2021 zijn goed gekeurd en zijn verwerkt in een Franse en een Duitse vertaling.

1.1 Comments
..Claims 2. Clarity (Art.84 EPC). A fragment of as short as or 3 animo acids is not specific for its origin and therefore does not indicate the precense of the phage. Hence it must be clear that the fragment has the necessary indicative power..

Bron viewtopic.php?f=38&t=2435&start=150#p28781 'Lymefonds 10 augustus 2022 - een mogelijke bacteriofagen behandeling klinkt heel interessant. Jinyu Shan van de University of Leicester is of was daarmee bezig. Toen we hem vorig jaar spraken, vertelde hij dat de ontwikkeling ervan hem behoorlijk tegenviel: veel meer uitdagingen dan hij had verwacht. Zou je er belangstelling voor hebben als we dit najaar een Lymefonds Live sessie organiseren om hem via Zoom, in het Engels natuurlijk, te spreken over bacteriofagen tests en behandelingen?'

De Nederlandse Lyme Monitor was gisteren van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat in de media!

Het AD opende met het schokkende nieuws dat drie op de tien chronische Lymepatiënten er de afgelopen maand aan hebben gedacht om een einde aan hun leven te maken. Online is dit artikel in twee delen te lezen:
1. Onderzoek: drie op de tien Lymepatiënten denkt aan zelfdoding.
2. Chronische Lyme: ‘zo moe alsof ik al twee jaar niet geslapen heb’

860.000 mensen zagen de reportage over de Nederlandse Lyme Monitor op NPO1 bij EenVandaag: Lauri vertelt over haar leven met chronische Lyme, voorzitter Fred Verdult vertelt de belangrijkste uitkomsten én zijn persoonlijke ervaring en hoogleraar Joppe Hovius reageert:
Chronische Lymepatiënten voelen zich in de steek gelaten.

666.666 mensen zagen bij SBS6 Hart van Nederland een reportage over Helene’s leven met chronische Lyme en onze voorzitter vertelt wat er moet gebeuren om tot verbetering te komen (item start na 5 minuten):
Uitzending gemist Hart van Nederland

529.000 mensen zagen bij Editie NL op RTL 4 een reportage over hoe scholen omgaan met kinderen die de ziekte van Lyme hebben. Damian en zijn moeder Myra vertellen hun ervaringen en bestuurslid Erica Vrijmoet deelt haar kennis.
Uitzending gemist Editie NL

278.000 mensen zagen op het Jeugdjournaal NPO 3 hoe het voor Sietske is om te leven met de ziekte van Lyme, bestuurslid Erica Vrijmoet deelt haar kennis.
Uitzending gemist Jeugdjournaal

De resultaten zijn genoemd op het journaal op NPO Radio 1 en staan op veel online nieuwsmedia:
NOS
RTL Nieuws
Het Parool
NRC
Zorg.nu
Hart van Nederland

..Net als veel patiënten is Verdult juist erg enthousiast over het werk van de Duitse klinieken: “De kritiek dat hun tests niet goed wetenschappelijk onderbouwd zijn, is misschien wel terecht, maar dan moeten we er gewoon meer onderzoek naar doen. Natuurlijk kun je vraagtekens zetten bij hun bloedonderzoek en dat ze dat niet openlijk onderbouwen, maar ik zet vraagtekens bij het onderzoek waaruit blijkt dat langdurig antibioticagebruik niet werkt. En de reguliere Lyme-tests zitten er gewoon heel vaak naast hier. Voor mij als patiënt is de keuze dan makkelijk gemaakt.”..

..'Ik voel me steeds beter, dat is wat telt'
Op dit moment ondergaat Verdult een langdurige antibioticabehandeling tegen zijn Lyme-ziekte: “Mijn behandeling is ook matig onderbouwd. Hij is vooral gestoeld op de ervaring van mijn arts uit Amerika en niet op tal van wetenschappelijke publicaties en dubbelblind onderzoek, maar haar ervaringen zijn goed en ik voel me steeds beter en dat is wat telt.”
Verdult: "Ik vind dat Nederlandse artsen niet genoeg openstaan voor nieuwe behandelmethodes en testen en dat ze last hebben van tunnelvisie. Ik heb jaren met klachten rondgelopen en tientallen artsen gesproken maar niemand kon mij helpen. Dit soort klinieken kunnen wel in een grondig consult van enkele uren en met uitgebreid bloedonderzoek een diagnose stellen. Dan is het niet meer dan logisch dat je daar je heil zoekt, want hier worden patiënten het bos in gestuurd."..

..Wat kunnen we hier nu concreet mee?
Vele mensen hebben voor cellulaire tests betaald om te onderzoeken of hun klachten door Lymeziekte worden verklaard. Maar door de slechte betrouwbaarheid van deze tests kan zowel een positieve als negatieve uitslag voor veel onrust en verwarring zorgen.

Uit ons onderzoek blijkt dat de onderzochte tests niet bruikbaar zijn voor de praktijk. Wij hebben onderzoek gedaan met een test die kijkt naar de deling van cellen (een lymfocyten transformatie test/LTT) en twee ‘Elispot-tests’ (de iSpot Lyme en de Spirofind). Er zijn echter vele verschillende typen cellulaire tests en ieder commercieel laboratorium heeft net weer een andere test.

We kunnen alleen met zekerheid iets zeggen over de precieze tests die wij hebben onderzocht, en dus niet over álle cellulaire tests. Die belangrijke nuance ontbreekt in verschillende nieuwsberichten. Desondanks benadrukt ons onderzoek dat je voorzichtig moet zijn met bloedtests voor Lymeziekte waarvan de betrouwbaarheid niet vaststaat: gebruik van zulke tests geeft een grote kans op een fout-positieve of fout-negatieve uitslag. Ook die waarschuwing ontbreekt in de berichtgeving.

Tot slot betekenen de onderzoeksbevindingen ook dat we nog altijd geen oplossing hebben voor de problemen op het gebied van Lymetests. Met het Radboudumc, RIVM en Amsterdam UMC blijven we ons daarom inzetten voor verbetering van de diagnostiek voor de ziekte van Lyme..

..In NRC schrijft de voorzitter van de Nederlandse lymevereniging dat “de alarmerende situatie rond lyme Nederlandse artsen lijkt te ontgaan”. Hij stelt dat “duizenden chronische lymepatiënten doodziek zijn .. artsen de diagnose missen .. en geen effectieve behandeling hebben”. Nederlandse artsen en onderzoekers zouden daarom “net zoals de internationale wetenschappers moeten erkennen dat we veel te weinig weten over chronische lyme en dat veel meer moet worden geïnvesteerd in zorg voor lymepatiënten en onderzoek naar betere tests en behandelingen”. Een week eerder verscheen in dezelfde krant een bericht over patiënten met ‘chronische lyme’ die in het buitenland op zoek gaan naar alternatieve tests en behandelingen.
In beide berichten komt nadrukkelijk naar voren dat het stellen van de diagnose (chronische) ziekte van Lyme erg moeilijk is doordat er geen goede tests voor zijn. Dokter Media beschreef eerder al dat het juist daarom ook erg moeilijk is om vast te stellen of bepaalde chronische klachten van patiënten ook daadwerkelijk met de ziekte te maken hebben.
Een roep om betere tests en behandeling is daarom begrijpelijk, maar het lijkt niet terecht in het algemeen te stellen dat Nederlandse artsen “de diagnose missen” en “patiënten met lyme niet helpen”. Het probleem krijgt bovendien wel degelijk aandacht: er lopen verschillende onderzoeken naar tests en behandelingen voor de ziekte en de overheid heeft voor de periode 2017-2020 €2,5 miljoen beschikbaar gesteld voor een Lymeziekte-expertisecentrum. Het is niet bekend wanneer resultaten van deze onderzoeken worden verwacht. Ondertussen blijft het vooral belangrijk besmetting met de ziekte te voorkómen door goed te letten op (het voorkómen van) tekenbeten..

..Tekenbeten
Voor een antwoord op deze vraag zou ik aandacht willen vragen voor de sociale kant van het ontstaan en het voortbestaan van het wantrouwen. Ik gebruik daarvoor een voorbeeld uit de medische wetenschap dat heeft geleid tot een hardnekkig conflict tussen artsen en patiënten: de chronische ziekte van Lyme. “De ziekte van Lyme is een goed omschreven infectieziekte, die meestal mild verloopt. In zeldzame gevallen kan de verantwoordelijke Borrelia-bacterie – die door teken wordt overgedragen – ernstige ontstekingen van bijvoorbeeld hart en hersenen veroorzaken. Een korte antibioticakuur leidt vrijwel steeds tot genezing. Een handvol mensen kampt na een succesvolle behandeling soms nog met gewrichtsklachten – het zogenaamde ‘post-Lyme syndroom’”. Naast een kleine groep met het ‘post-Lyme syndroom’, is er een grotere groep met chronische klachten (vermoeidheid, etc.) die in de overgrote meerderheid van de gevallen niet te herleiden is op de Borrelia-bacterie. Daarover ligt de Lyme(patiënten)vereniging al jaren in de clinch met de gevestigde medische wetenschap.

Dat gaat dan bijvoorbeeld over het vergoeden van antibioticabehandelingen bij de chronische ziekte van Lyme. Het Zorginstituut wil er niet aan. ‘Langdurige behandeling met antibiotica bij lymepatiënten met persisterende niet-specifieke klachten is niet effectief. Deze behandeling maakt daarom geen deel uit van het basispakket. De relevante wetenschappelijke beroepsverenigingen zijn het eens met dit standpunt.’ Medische wetenschappers bestrijden de visie van de Lymevereniging dat chronische klachten een fysieke oorzaak hebben. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor te vinden. Toch zijn er mensen die blijven volhouden dat de Borrelia-bacterie verantwoordelijk is voor hun klachten, zelfs in gevallen waarin de bacterie helemaal nooit is aangetoond. Zij veronderstellen dat de bacterie zich slim weet te verstoppen zodat hij niet gevonden kan worden. Hoe hier op te reageren? De chronische Lymepatiënten kunnen geen bewijs leveren dat de bacterie bestaat, want die verstopt zich. En de artsen kunnen niet met zekerheid zeggen dat hij niet bestaat zo lang hij zich verstopt..

..Wetenschap is ook maar een mening
Maar er spelen ook basale sociale processen. Wie ontevreden is, zich niet gehoord voelt of gefrustreerd is in zijn pogingen gelijk te krijgen zoekt lotgenoten. De lotgenoten verenigen zich. En binnen die vereniging, levensecht of virtueel, werken de meest uitgesproken figuren zich omhoog als woordvoerders die de strijd aangaan met de gevestigde wetenschappers. Zij treden daarbij op als belangenvertegenwoordigers die voor hun achterban in het krijt treden en alles van tafel schuiven wat niet in het gezamenlijk afgesproken lotgenotenverhaal past. Ze voelen zich daarbij gesteund door het postmodernistische ‘Wetenschap is ook maar een mening’. In de interactie verharden de standpunten zich vervolgens snel. Het gesprek over de feiten ontaardt in een politiek debat: wie krijgt er gelijk? In de terugkoppeling naar de achterban zullen de woordvoerders met hun meest uitgesproken stellingnames laten zien hoe ze voor hun belangen zijn opgekomen. Een zoveelste radicaliserings-moment. Voor zover de aanhangers meegaan zullen ook zij bij uitblijvend resultaat gemakkelijk radicaliseren. En daarbij worden ze geholpen door de algoritmes van de sociale media die hen het fabeltjesfuik indrijven..

..Natuurgeneeskundige arts en een kliniek in Duitsland
Toen we bij een andere neuroloog te horen kregen dat hij niet geloofde dat het Lyme kon zijn en ik het maar een plekje moest geven, omdat ik er wel over heen zou groeien, zijn we toch verder gaan kijken. Toen ben ik terecht gekomen bij een natuurgeneeskundige arts en die vertelde mij dat het de ziekte van Lyme kon zijn. Hierdoor kwam ik in gesprek met Marleen van der Moere die me vertelde over haar verhaal en hoe de kliniek in Duitsland haar geholpen heeft.
We hebben toen gekozen om een afspraak te maken in Duitsland en daar kwam het uit..

Bron viewtopic.php?f=5&t=2322&start=990#p29124 ..Speakers
..Dr Carsten Nicolaus (Germany)
Dr Armin Schwarzbach (Germany)..

..27th May 2023: Dr Blehle will give a lecture at the National Lyme Disease Conference in Ireland.. (BCA overgenomen en werkt met testen van ArminLabs (Duitsland) als genoemd in presentatie vanaf 24.33 minuten; Bron https://www.youtube.com/watch?v=nTJOI5xlcWo); Bron https://www.facebook.com/people/Alviasa ... 440230168/ ..

..9 februari 2023: Het gaat helaas precies zoals met het Nederlandse lyme expertisecentrum. De kamer had unaniem besloten dat dit er moest komen en als je leest hoe dit is besproken hadden alle leden een fysiek gebouw waar patiënten zorg krijgen voor ogen. Wat is het geworden? 1/2
..Een halfjaarlijks overleg tussen de lyme hoogleraar van Amsterdam UMC en Radboudmc, een beleidsmedewerker van het RIVM en een bestuurslid van de Lymevereniging. Mensen met lyme merken nul verschil. 2/2..

..25 februari 2023: Met chronische lyme gaat het zo: lymetests missen veel diagnoses en zonder positieve lymetest kom je bij het Nederlands Lyme Expertisecentrum niet binnen. Zoek het zelf maar uit, tegen eigen betaling..
..Ik ben geen voorzitter van de Lymevereniging meer. Ik weet niet hoe de vereniging er nu tegenaan kijkt. Alles staat of valt met de blik van de onderzoekers en artsen..
En dan wordt je aan je lot overgelaten, schandelijk. Weet je dat er enkele artsen zijn in NL die verder proberen te gaan als de richtlijn voor ons niets meer te bieden heeft?..

..We staan aan het begin van het tekenseizoen. Veel verhalen circuleren over deze spinachtige beestjes die deze ziekte van Lyme kunnen overdragen. Hoe zat het ook alweer?

Teken houden vooral van warm, vochtig weer
Feit. Bij warm weer in combinatie met een hoge vochtigheidsgraad zijn de teken actiever. Maar ze zijn er het hele jaar door. Zodra de temperatuur boven de 7 0 C komt, kunnen ze actief worden. De meeste mensen worden gebeten in de periode van maart tot en met oktober.

Teken vallen uit bomen naar beneden
Fictie. Teken stappen van grassen en struiken over naar dieren en mensen. Ze komen in het hele land voor in bossen, duinen, heidegebieden, beschutte weilanden, parken en tuinen. Ze zitten vooral in hoog gras of tussen dode bladeren, het liefst bij bomen of struiken.

Teken kunnen ongemerkt uren of dagen op de huid zitten
Feit. Een teek is erg klein, slechts 1 tot 3 millimeter. Teken zijn gemakkelijk over het hoofd te zien. Als je gebeten bent, lijkt het of er een zwart puntje op je huid zit. Ze zitten vooral in de liezen, knieholtes, oksels, bilspleet, randen van het ondergoed, achter de oren en rond de haargrens in de nek. Het is belangrijk om een teek zo snel mogelijk te verwijderen. Teken kunnen besmet zijn met de bacterie Borrelia burgdorferi en de ziekte van Lyme overdragen.

Je hoeft alleen naar de huisarts als er een rode ring te zien is op de huid
Fictie. De ziekte van Lyme kan zich ook uiten in een vlekachtige verkleuring van de huid op de plek van de tekenbeet, die groter wordt. Deze kan tot drie maanden na de tekenbeet verschijnen. Ga dus naar de huisarts bij een rode ring en/of bij een vlekachtige verkleuring. Ook als de teek langer dan 24 uur in de huid zit is het verstandig om met de huisarts te overleggen of behandeling nodig is.

Je moet altijd draaien als je een teek verwijdert
Fictie. Pak de teek met een puntig pincet of tekenverwijderaar zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek hem er rustig uit. Als een stukje van de kop achterblijft is dat ongevaarlijk. Dat komt er vanzelf weer uit, net als bij een splinter.

Vragen over het voorkomen van tekenbeten tijdens je werk?
Mail Mirjam de Groot, sectorspecialist Bos en natuur: mirjam.de.groot@stigas.nl
-> Tip: In de Week van de teek kun je gebruik maken van het tekenspreekuur en beantwoordt Mirjam telefonisch vragen over het voorkomen van tekenbeten en de ziekte van Lyme. Het spreekuur is van maandag 17 tot en met vrijdag 21 april van 9:00 uur tot 10:00 uur. Je kunt bellen zonder afspraak. Het telefoonnummer is: 06 20 09 66 79.

Meer informatie
De belangrijkste tips rond tekenbeten op een rijtje zijn te lezen op de website van het RIVM; Bron https://www.rivm.nl/tekenbeten-en-lyme Hier vind je veelgestelde vragen; Bron https://www.weekvandeteek.nl/meest-gestelde-vragen/ ..

Ruim 1,5 miljoen keer worden mensen jaarlijks door een teek gebeten. Dat kán behoorlijk nare gevolgen hebben - zoals de ziekte van Lyme. Vandaar de jaarlijkse Week van de Teek, dit jaar van 17 tot en met 21 april.

De Week van de Teek; Bron https://www.weekvandeteek.nl/ wordt, dit jaar alweer voor de vijftiende keer, georganiseerd door kennisinstituut Stigas, samen met zo’n 20 organisaties in de groene en agrarische sectoren. Het is belangrijk om jezelf te controleren op teken in verband met de risico’s van een tekenbeet, zoals de ziekte van Lyme. Hoe je jezelf systematisch op een beet controleert zie je in deze video; Bron https://www.youtube.com/watch?v=r9Nq4JfYtrU

Wie voor zijn werk veel in het groen werkt, loopt meer risico op een tekenbeet. Speciaal voor hen organiseert Stigas een Tekenspreekuur; Bron https://www.weekvandeteek.nl/nieuws/17- ... n-de-teek/ Je kunt die week elke werkdag, van 9.00 tot 10.00 uur, bellen met Mirjam de Groot, deskundige in het voorkomen van tekenbeten én de ziekte van Lyme. Bellen kan zonder afspraak, telefoonnummer: 06 20 09 66 79.

Teken zijn vanaf zo’n 7 á 8 graden actief. De meeste mensen worden gebeten in de periode van maart tot en met oktober, aldus het RIVM; Bron https://www.rivm.nl/vragen-en-antwoorde ... en-en-lyme De beestjes zitten overal, maar er zijn niet overal evenveel teken. In 2012 lanceerden de RIVM en Wageningen University and Research tekenradar.nl: een ‘citizen science-netwerk’; Bron https://www.tekenradar.nl/nieuws/2022-04-25 voor onderzoek naar en voorlichting over tekenbeten en de ziekte van Lyme. Afgaande op de 80.000 meldingen die tussen 2012 en 2022 werden doorgegeven via die site, is de kans op een tekenbeet het grootst in de provincie Drenthe, gevolgd door Gelderland.

Ben je benieuwd naar de meest actuele stand van zaken qua aantal tekenbeten en waar in Nederland? Check tekenradar.nl; Bron https://www.tekenradar.nl/home

- Bijna één op de vijf personen die een tekenbeet meldde via tekenradar.nl had meer dan een tekenbeet tegelijk. Check dus altijd goed je hele lichaam als je één teek vindt.
- Bij volwassenen zat de teek in meer dan de helft van de gevallen op het been; kinderen hadden het vaakst een beet op het hoofd of in de nek.
- Een derde van alle tekenbeten wordt opgelopen in de tuin. Lees hier enkele tips om teken te weren uit je tuin; Bron https://www.libelle.nl/persoonlijk/5-ef ... de-teek%2F
- Vooral kinderen en 50-plussers lopen risico: zij zijn het vaakst buiten.
- Je verkleint de kans op een beet van een teek door bedekkende kleding te dragen. Ook ontdek je eerder een teek op lichte kleding. Op je onbedekte huid kun je een insectenwerend middel met DEET smeren.
- Er zijn meerdere soorten teken: in Nederland betreft het (bijna altijd) de schapenteek; Bron https://nl.wikipedia.org/wiki/Schapenteek

Verwijder een teek zo snel mogelijk, en in ieder geval binnen 24 uur. Daarmee verminder je de kans op de ziekte van Lyme enorm. Op de video van het Rode Kruis; Bron https://www.youtube.com/watch?v=5TCCdZL5BJc hieronder zie je hoe je dat doet. Gebruik het liefst een tekenverwijderaar waarbij je de kop van de teek goed kunt vastpakken. Verwijder een teek nooit met alcohol: dan leegt hij zijn maag en is het risico op de ziekte van Lyme hoger.

Ook met de ‘Tekenbeet’ app, ontwikkeld door het RIVM, zie je hoe je een teek verwijdert. De app heeft een handige dagboekfunctie zodat je mogelijke symptomen van de ziekte van Lyme snel kunt ontdekken. Je downloadt de app gratis via de Google Play Store; Bron https://play.google.com/store/apps/deta ... l.ddt.tick (voor Android toestellen) en via de Apple App Store; Bron https://apps.apple.com/app/id894584051 (voor iPhone/iPad).

Je kunt ziek worden van de teek doordat hij ziekteverwekkers bij zich kan dragen: parasieten, bacteriën en virussen. De meest bekende is de Borrelia-bacterie; Bron https://nl.wikipedia.org/wiki/Borrelia_burgdorferi , veroorzaker van de ziekte van Lyme. Zo’n 20 procent van de teken draagt die bacterie bij zich. Pakweg 2 procent van de mensen die door een teek worden gebeten ontwikkelt de ziekte van Lyme; Bron https://www.rivm.nl/ziekte-van-lyme : jaarlijks zo’n 27.000 personen.

Op Tekenradar.nl zie je hoe een rode ring of vlek; Bron https://www.tekenradar.nl/informatie/lyme , het eerste verschijnsel van de ziekte van Lyme, eruit kan zien.

De reuzenteek (Hyalomma marginatum); Bron https://nl.wikipedia.org/wiki/Hyalomma_marginatum leeft oorspronkelijk in het Middellandse Zeegebied en Zuidoost Europa, en kan sporadisch, als larve of nimf, met een trekvogel vanuit die gebieden meereizen. Volwassen reuzenteken komen hier gelukkig nauwelijks voor: het is hier te koud en nat voor ze, dus ze overleven de winter sowieso niet. In 2019 dook hij echter opeens op in onheilspellende krantenberichten. Het RIVM; Bron https://www.rivm.nl/tekenbeten-en-lyme/hyalomma-teken meldde in augustus 2020 in een bericht dat er in Nederland, in de periode 2018-2020, 16 volwassen reuzenteken waren gemeld in Nederland.

..Elk jaar worden zo’n 1,5 miljoen tekenbeten opgelopen door mensen. Ongeveer 27.000 mensen krijgen de ziekte van Lyme, waarvan 1000 tot 1500 mensen langdurige klachten houden.

Wat is de ziekte van Lyme?
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. De ziekte van Lyme; Bron https://www.rivm.nl/tekenbeten-en-lyme kun je via de beet van een besmette teek oplopen. De teek wordt besmet als hij bloed zuigt bij kleine (knaag)dieren of vogels die de bacterie bij zich kunnen dragen. Wanneer een teek later bloed van mensen zuigt, kan de bacterie op de mens overgedragen worden. Ongeveer 1 op de 5 teken draagt de bacterie bij zich.

Ziekteverschijnselen ziekte van Lyme
Het ziektebeeld van de ziekte van Lyme is wisselend. Niet iedereen krijgt dezelfde klachten. De ziekte van Lyme kan zich uiten in de volgende klachten:
- Een verkleuring van de huid op de plek van de tekenbeet, die groter wordt. Deze kan tot drie maanden na een tekenbeet verschijnen. De verkleuring kan verschillende verschijningsvormen hebben. Hieronder staan twee voorbeelden. Meer voorbeelden staan op; Bron http://www.tekenradar.nl.
- Koorts en eventueel spier- en gewrichtspijn, in de eerste weken na een tekenbeet.
- Soms kunnen gewrichtsklachten, huidklachten, zenuwklachten of hartklachten ontstaan. Dat kan gebeuren als de vroege klachten van de ziekte van Lyme niet behandeld zijn met antibiotica. Maar deze klachten zijn soms ook een eerste uiting van de ziekte.

Zowel de vroege als de latere stadia zijn te behandelen met antibiotica, maar in een later stadium kan al wel schade zijn ontstaan door de ontsteking. Daarom is het belangrijk om contact op te nemen met de huisarts met deze klachten.
Soms kunnen mensen besmet raken zonder dat ze de huiduitslag hebben gezien. Ook wordt een tekenbeet regelmatig over het hoofd gezien. Goed controleren op teken na bezoek aan het groen is daarom erg belangrijk.

Behandeling ziekte van Lyme
Om de diagnose voor de ziekte van Lyme vast te stellen beoordelen artsen allereerst de gezondheidsklachten van de patiënt, daarnaast de ziektegeschiedenis en het gedrag van de patiënt (bijvoorbeeld of de patiënt grote kans heeft om tekenbeten op te lopen doordat hij veel in de natuur is). En als derde kijkt de arts naar de bloedwaarden. Deze gecombineerde methode is de beste manier om de ziekte van Lyme vast te stellen. Dit is beschreven in de CBO-richtlijn Lymeziekte; Bron https://www.rivm.nl/nieuws/cbo-richtlij ... definitief

De ziekte van Lyme is te behandelen met antibiotica. Hoe eerder de ziekte wordt opgemerkt, hoe beter de behandeling zal aanslaan. Het is daarom belangrijk dat u aan uw huisarts meldt dat u door een teek gebeten bent als u binnen 3 maanden na de beet gezondheidsklachten krijgt.

De behandeling kan per patiënt met de ziekte van Lyme verschillen. Om te bepalen welke behandeling wanneer gepast is, werd in 2013 een landelijke richtlijn geschreven (CBO-richtlijn Lymeziekte; Bron https://www.rivm.nl/nieuws/cbo-richtlij ... definitief). Meer informatie voor huisartsen; Bron https://lci.rivm.nl/richtlijnen/lymeziekte
Behandeling zal in eerste instantie door de huisarts gebeuren. Als klachten blijven bestaan na behandeling met antibiotica, of er ontstaan nieuwe klachten ondanks behandeling met antibiotica, kan de huisarts de patiënt doorverwijzen naar een gespecialiseerd ziekenhuis.

Hoe vaak komt de ziekte van Lyme voor?
Elk jaar lopen mensen in Nederland miljoen tekenbeten op. Ongeveer 2 op de 100 mensen krijgen de ziekte van Lyme na een tekenbeet, zo’n 27.000 mensen per jaar. De aard en de ernst van de klachten bij patiënten met de ziekte van Lyme zijn verschillend. Verreweg de meeste mensen die deze ziekte oplopen, krijgen een kenmerkende ring of vlek bij de plek van de tekenbeet. Jaarlijks krijgen daarnaast ongeveer 1.500 mensen gewrichtsklachten, huidklachten, zenuwklachten en heel soms hartklachten door de ziekte van Lyme. Van de 27.000 patiënten houden naar schatting 1000 tot 1500 mensen per jaar langdurig klachten..

..Behandelde lymeziekte
De meeste lymepatiënten herstellen volledig na behandeling van lymeziekte en er is dan dus ook geen vervolgdiagnostiek geïndiceerd. Soms kan er echter sprake zijn van persisterende klachten na aanbevolen antibiotische therapie voor lymeziekte. In de meerderheid van die gevallen betreft het dan niet-kenmerkende klachten op basis van het post-lymeziektesyndroom die niet berusten op een persisterende Borrelia-infectie. In de minderheid van de gevallen is dit op basis van een persisterende Borrelia-infectie wat doorgaans gepaard gaat met persisterende kenmerkende uitingen van lymeziekte. Aangezien er geen blijvende immuniteit bestaat kunnen blijvende klachten uiteraard ook een herinfectie betreffen. Aangezien er geen blijvende immuniteit bestaat kunnen blijvende klachten uiteraard ook een herinfectie betreffen. Een zorgvuldige anamnese en volledig lichamelijk onderzoek zijn geïndiceerd om deze condities van elkaar te differentiëren..

..Michelle Klouwens en Jos Trentelman - Wie een tekenbeet heeft, kan ziek worden. Vaccins richten zich op de ziekmakende bacterie óf op het tekenspeeksel.

Gezwollen knieën, huiduitslag, hoofdpijn, vermoeidheid en soms zelfs verlamming. Het waren uiteenlopende, maar opvallende klachten waarmee kinderen uit het Amerikaanse stadje Old Lyme in Connecticut thuiskwamen. „De eerste meldingen kwamen halverwege de jaren zeventig binnen”, vertelt internist-infectioloog Michelle Klouwens van Amsterdam UMC, „maar het duurde nog tot 1981 tot de daadwerkelijke oorzaak werd ontdekt: Borrelia burgdorferi.” Die bacterie, behorende tot de zogeheten spirocheten – dunne, spiraalvormige bacteriën – wordt overgedragen via een tekenbeet en kan Lyme-borreliose veroorzaken. „Oftewel: de ziekte van Lyme.”

Het is een ziekte die wordt verspreid door teken van het geslacht Ixodes, en die ook in Nederland de afgelopen decennia steeds algemener is geworden. „Eén op de vijf Ixodes-teken draagt de Borrelia-bacterie bij zich, en per jaar zijn er zo’n 27.000 nieuwe gevallen van de ziekte van Lyme volgens het RIVM”, zegt Jos Trentelman, wetenschappelijk vaccinadviseur bij gezondheidsbedrijf GSK. Lang niet elke beet van een besmette teek leidt daadwerkelijk tot de ziekte van Lyme, voegt hij toe. „De teek moet zich langere tijd hebben vastgebeten. De bacterie bevindt zich in de tekendarmen en heeft tijd nodig om de weg naar de speekselklieren te vinden. Bijtijds op teken checken, bijvoorbeeld na een picknick of een wandeling, en ze zo snel mogelijk verwijderen is dus belangrijk als preventie.”

Trentelman en Klouwens promoveerden beiden recentelijk aan het Amsterdam UMC Lymeziektecentrum op hun onderzoek naar een ándere vorm van preventie: vaccinatie. „Daarmee kun je twee kanten op”, zegt Klouwens. „Enerzijds kun je denken aan een antitekenvaccin, dat werkt op eiwitten uit het speeksel van de teek. Dat speeksel is heel belangrijk in het voedingsproces van de teek, er zitten bijvoorbeeld eiwitten in die bloedstolling tegengaan of de afweer afremmen bij de gastheer. Vaccinatie tegen de teek zou er dan voor zorgen dat het bloed zuigen minder effectief verloopt. En daarmee is ook de kans op overdracht van ziekteverwekkers kleiner.”..

„Anderzijds kun je een vaccin ontwerpen dat reageert op de Borrelia-bacterie zelf”, vult Trentelman aan. „Die methode hebben we ook onderzocht, maar de nadruk lag bij ons allebei op de eerste variant. Naast de zieke van Lyme kunnen ook allerlei andere infecties door teken worden overgedragen. Als de tekenvoeding wordt belemmerd, zou dat dus ook tegen andere tekenbeetziektes kunnen beschermen.” Tegen één ziekte die door tekenbeten wordt veroorzaakt – tekenencefalitis, een specifieke vorm van hersenvliesontsteking – bestaat er al een voor mensen bruikbaar vaccin, maar dat beschermt alleen daartegen, en dus niet tegen de ziekte van Lyme.

Een van de dingen die het ontwikkelen van een antitekenvaccin ingewikkeld maakt, is dat er wereldwijd bijna duizend verschillende tekensoorten voorkomen, waarvan maar enkele soorten zich ook te goed doen aan menselijk bloed. „Er bestaat al wel een veterinair antitekenvaccin. Maar dat werkt specifiek tegen de koeienteek Rhipicephalus microplus, een soort waar mensen geen last van hebben”, zegt Trentelman. „Dat vaccin is gebaseerd op een recombinant eiwit: een eiwit dat zo natuurgetrouw mogelijk is nagemaakt. Het échte eiwit, BM86, is in zulke kleine hoeveelheden aanwezig in de tekendarmen dat je een kilo teken tot moes moet maken om een minuscule hoeveelheid ervan te verkrijgen. Niet ideaal om op grote schaal te produceren voor vaccins, en dan biedt een recombinant uitkomst.”

Een andere complicerende factor is dat tekenspeeksel een ingewikkelde cocktail is van allerlei eiwitten, en het is de kunst om net die eiwitten te ontdekken die het beste werken in een vaccin. „Tijdens ons onderzoek hebben we tientallen tekenspeekseleiwitten ontdekt, allemaal mogelijke vaccinkandidaten. Daar kunnen wij en anderen in de toekomst verder mee aan de slag.”

Zelf maakten de beide onderzoekers in het laboratorium onder meer vaccins op basis van nieuwe recombinante eiwitten. Ook ontwikkelden ze, met vier al bekende tekenspeekseleiwitten, dna-vaccins. „Daarbij wordt het vaccin in de huid aangebracht met een soort tatoeagenaald”, aldus Klouwens. „Het voordeel daarvan is dat je lichaam in reactie daarop zelf de gewenste eiwitten gaat aanmaken, in plaats van dat je ze namaakt. En juist in je huid zijn die eiwitten van belang, omdat dat de plek is waar de teek bijt.”..

..Voor het vaccin dat specifiek tegen de Borrelia-bacterie werkt, gebruikten ze outer membrane vesicles: nanostructuren die uit het membraan van zogeheten gramnegatieve bacteriën loskomen als reactie op stress. „Die werken prima als adjuvans, dus als stof die de werking van het vaccin bevordert. En als je ze combineert met recombinante Borrelia-eiwitten, lijkt dat tot een veelbelovend vaccin te kunnen leiden: onze eerste proeven toonden aan dat er een gedeeltelijke, maar significante bescherming tegen bacterieoverdracht plaatsvindt.”

De antitekenvaccins op basis van recombinante eiwitten en de dna-tatoeages bleken bij proefdieronderzoek geen bescherming te bieden tegen een daadwerkelijke tekenbeet. „Duidelijke afstoting van de teek hebben we niet gezien. Wél zagen we dat teken minder goed konden voeden”, vertelt Trentelman. „Dat duidt op een verworven immuniteit tegen teken. Bovendien ontstaat bij dieren die een immuniteit tegen teken hebben ontwikkeld, vaak jeuk bij de tekenbeet en gaan ze krabben op die plek. Als dat ook bij mensen zo blijkt te werken, dan zou een vaccin op die manier toch al nut hebben: als jij snel na de beet van de teek jeuk krijgt, kun je de teek tijdig verwijderen en zo de ziekte van Lyme en andere tekenbeetziekten voorkomen.”

Sommige mensen hebben die reactie sowieso al, voegt hij toe. „Uit onderzoek in Amerika blijkt dat wie regelmatig tekenbeten heeft gehad, soms rode uitslag of jeuk krijgt vrijwel direct na een volgende beet, en minder vaak de ziekte van Lyme ontwikkelt. Dat kan een teken zijn van verworven immuniteit: je lichaam herkent de tekeneiwitten en reageert daarop. Dat is wat we willen nabootsen met een antitekenvaccin.’”

..Trentelman: „We hebben voor ons onderzoek in totaal denk ik zo’n 2.500 teken ontleed onder de microscoop. En we zijn inmiddels ook experts geworden in het verwijderen van teken. Nóóit onder een hoek trekken, altijd recht van de huid af. Voor ik met dit onderzoek begon had ik een lichte tekenfobie, maar die is helemaal over. Laatst nog moest ik een – voor de veiligheid wel extra goed vepakt – reageerbuisje met teken op temperatuur brengen. Als ze opgewarmd zijn, bijten ze beter. Daar heb ik toen zonder problemen een uur mee in mijn achterzak gelopen.”

Dat betekent niet dat hij het gevaar van de Borrelia-bacterie onderschat. „Integendeel. Een deel van de teken die we in het lab gebruikten, verzamelden we zelf in de duinen, door een wit laken achter ons aan te trekken. Als we terugkwamen, controleerde ik me altijd direct. Hoe sneller je erbij bent, des te kleiner de kans op de ziekte van Lyme.”..

Week van de teek
Van 17 tot en met 24 april vindt de Week van de Teek plaats, om mensen te attenderen op het risico van een tekenbeet. In Nederland komen zo’n 15 tekensoorten voor, waarvan de schapenteek Ixodes ricinus de meest algemene is. Net als de hertenteek Ixodes scapularis, die in de Verenigde Staten voorkomt, kan deze soort de bacterie Borrelia burgdorferi bij zich dragen, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken.

Pasgeboren teken zijn nog niet besmet; ze kunnen de bacterie alleen oplopen door het bloed te drinken van een besmette ‘gastheer’. Daarbij gaat het specifiek om bijvoorbeeld knaagdieren en vogels; grotere dieren, zoals schapen en herten, trekken de teken wel aan, maar geven de ziekte niet door. Ook reptielen zijn ongeschikt als ‘reservoir’ voor de bacterie. Uit recent Nederlands onderzoek bleek zelfs dat de Borrelia-bacterie minder vaak voorkomt in een gebied waar veel zandhagedissen voorkomen, omdat jonge teken – de zogeheten nymfen – zich dan relatief vaak voeden met bloed van de hagedissen in plaats van met knaagdieren- of vogelbloed.

Ieder jaar maakt Stigas samen met RIVM een plukartikel in het kader van de Week van de teek. Hierin staat alle informatie over de teek en de ziekte van Lyme in een overzichtelijk artikel. Speciaal geschreven voor vakmedia en werkgevers. Je kunt hieruit zelf de informatie halen die je wilt delen met jouw doelgroep.

In dit artikel vind je meer informatie over:
- Wat zijn teken en waar bevinden ze zich?
- Hoe ziet een teek eruit?
- Het belang van goed controleren
- Wat u moet doen als u door een teek bent gebeten
- Wanneer moet ik naar de huisarts?
- Wat is de ziekte van Lyme?
- Wat is Tekenencefalitis (TBE)?
- Waarom voorlichting zo belangrijk is
- Richtlijnen voor professionals
- Het tekenspreekuur voor werkenden in het groen
- PMO met aandacht voor tekenbeten en ziekte van Lyme
- Wat kunnen werkgevers doen?
- Wat kunnen werknemers zelf doen?
- Beschermende kleding tegen tekenbeten: CE-markering zorgt binnenkort voor veiligheid
- Informatie over (lopend) onderzoek
- Uitnodiging werknemersenquête verwijderen van teken
- Informatieve artikelen over teken, tekenbeten en tekenbeetziekten van stichting biowetenschap en maatschappij
- Overige informatie
Download hier het plukartikel Week van de teek 2023